Hoe kan mijn bedrijf positief bijdragen aan de samenleving?

In een tijd waarin consumenten, medewerkers en investeerders steeds meer waarde hechten aan bedrijven die niet alleen winst nastreven maar ook maatschappelijke waarde creëren, is de vraag hoe je als bedrijf positief kunt bijdragen aan de samenleving relevanter dan ooit. Ondernemers zoeken naar manieren om - naast hun producten of diensten - een constructieve bijdrage te leveren aan de wereld om hen heen. Dit artikel verkent verschillende perspectieven en praktische mogelijkheden om als bedrijf maatschappelijke impact te maken.

Van winstmaximalisatie naar maatschappelijke impact

De visie op ondernemen is aan het veranderen. Steeds meer ondernemers zien in dat het traditionele model van winstmaximalisatie te eenzijdig is. Zoals een artikel op Managementboek aangeeft: "Steeds meer ondernemers zien gelukkig in dat econoom Milton Friedman een wel erg eenzijdige visie had op het belang van ondernemerschap en het nastreven van winst. Gelukkig groeit het besef dat ondernemingen ook een belangrijke maatschappelijke waarde hebben en niet alleen bestaan tot meerdere eer en glorie van de aandeelhouders."

De uitdaging is om je bedrijf niet te laten groeien ten koste van de maatschappij, maar ten behoeve van de maatschappij. Je bedrijf is immers onderdeel van een groter geheel - een maatschappij, een planeet - waar we op een duurzame en toekomstbestendige manier mee om willen gaan.

Purpose als drijvende kracht

Een bedrijf dat positief wil bijdragen aan de samenleving begint met een duidelijk 'why' - een purpose die verder gaat dan winst maken. Deze zingeving zorgt ervoor dat medewerkers zich verbonden voelen met een hoger doel en dat klanten zich kunnen identificeren met de waarden van de organisatie.

Van 'minder slecht' naar 'netto positief'

Veel bedrijven richten zich op het verminderen van hun negatieve impact: minder CO2-uitstoot, minder afval, minder ongelijkheid. Maar volgens Paul Polman en Andrew Winston in hun boek 'Netto Positief' is dit niet voldoende. Zij pleiten voor een fundamentele verschuiving waarbij bedrijven streven naar een netto positieve impact: meer geven dan nemen.

Dit betekent dat je als bedrijf verantwoordelijkheid neemt voor je volledige impact, niet alleen je beoogde effecten. Je kijkt naar de langetermijnwaarde, geeft prioriteit aan alle stakeholders (niet alleen aandeelhouders), en werkt samen aan systeemverandering.

Verschillende vormen van positieve bijdragen

Er zijn verschillende manieren waarop bedrijven positief kunnen bijdragen aan de samenleving:

• Kernactiviteit met impact: Je kunt je product of dienst zodanig ontwerpen dat het direct bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke problemen.
• Duurzame bedrijfsvoering: Door je bedrijfsprocessen te verduurzamen, verminder je je ecologische voetafdruk.
• Inclusief personeelsbeleid: Door kansen te bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, draag je bij aan een inclusievere samenleving.
• Maatschappelijke partnerschappen: Door samen te werken met non-profitorganisaties kun je je impact vergroten.
• Kennisdeling: Door je expertise te delen, help je anderen ook om positieve impact te maken.

Praktijkvoorbeelden van bedrijven met impact

Inspiratie opdoen bij bestaande voorbeelden kan helpen om je eigen aanpak te bepalen. Enkele bekende voorbeelden van bedrijven die positieve maatschappelijke impact maken zijn:

• Tony's Chocolonely: Strijdt tegen slavernij in de chocolade-industrie
• Patagonia: Outdoormerk dat 1% van omzet doneert aan milieudoelen en actief campagne voert voor natuurbehoud
• Too Good To Go: App die voedselverspilling tegengaat
• Fairphone: Produceert duurzame en eerlijke smartphones
• Seepje: Maakt wasmiddel van schillen van de Sapindus mukorossi vrucht en biedt werkgelegenheid aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

Deze bedrijven laten zien dat een sterke maatschappelijke missie en commercieel succes hand in hand kunnen gaan.

Meten van maatschappelijke impact

Om te weten of je bedrijf daadwerkelijk een positieve bijdrage levert aan de samenleving, is het belangrijk om je impact te meten. Dit gaat verder dan alleen financiële resultaten bijhouden. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar:

• CO2-uitstoot en andere milieueffecten
• Aantal mensen dat je hebt geholpen
• Diversiteit en inclusie binnen je organisatie
• Klanttevredenheid en -loyaliteit
• Medewerkerstevredenheid en -betrokkenheid

Door deze aspecten te meten, krijg je inzicht in je werkelijke impact en kun je bijsturen waar nodig.

Stakeholderkapitalisme: van aandeelhouders naar belanghebbenden

Een belangrijke verschuiving in het denken over de rol van bedrijven in de samenleving is de beweging van aandeelhouderskapitalisme naar stakeholderkapitalisme. Hierbij kijk je niet alleen naar de belangen van je aandeelhouders, maar naar die van alle belanghebbenden: medewerkers, klanten, leveranciers, de lokale gemeenschap en het milieu.

Vanuit dit perspectief stel je je als organisatie drie fundamentele vragen:

1. Wat voegen we toe aan de samenleving? Wat is onze maatschappelijke bijdrage?
2. Hoe goed zijn we in onze kernactiviteit? Stakeholders hebben hoge verwachtingen van je expertise.
3. Nemen we onze verantwoordelijkheid? Is onze keten duurzaam, inclusief en veilig?

Begin klein, denk groot

Het maken van positieve impact hoeft niet direct groots te zijn. Je kunt beginnen met kleine stappen die passen bij je bedrijf en geleidelijk opschalen. Zoals Markward van der Mieden aangeeft: "Als bestaand merk is het lastiger om daarmee vanuit het niets te beginnen. Dan moet je dus echt naar de basis: waarom zijn we dit bedrijf begonnen en wie willen we ermee helpen?"

Enkele manieren om te beginnen zijn:

• Stel een werkgroep samen die nadenkt over maatschappelijke impact
• Kies één SDG (Sustainable Development Goal) waaraan je wilt bijdragen
• Start een pilotproject met een lokale non-profitorganisatie
• Betrek je medewerkers bij het bedenken van initiatieven
• Deel je expertise pro bono met maatschappelijke organisaties

Conclusie: Bijdragen aan een betere wereld én succesvol ondernemen

Positief bijdragen aan de samenleving en succesvol ondernemen hoeven geen tegenstrijdige doelen te zijn. Integendeel, ze kunnen elkaar versterken. Bedrijven die een duidelijke maatschappelijke purpose hebben, trekken vaak getalenteerde medewerkers aan, bouwen sterkere klantrelaties op en zijn innovatiever.

De kern is dat je als bedrijf verder kijkt dan alleen financiële resultaten en streeft naar meervoudige waardecreatie: waarde voor je klanten, medewerkers, aandeelhouders én de samenleving als geheel. Door een positieve bijdrage te leveren aan de wereld om je heen, creëer je niet alleen een betere samenleving, maar ook een sterkere en toekomstbestendiger onderneming.

Begin met het stellen van de fundamentele vraag: Is de wereld beter af omdat jouw bedrijf bestaat? Het antwoord op deze vraag kan de start zijn van een transformatieve reis naar meer betekenisvol en impactvol ondernemen.